محاسبه، ارزیابی و تحلیل توزیع مکانی شاخص پرتو فرابنفش در گستره ایران

پرتو فرابنفش در محدوده طول موج کوتاه خورشید دارای انرژی زیادی است که می تواند باعث بیماری­های پوستی، چشمی، تخریب ژنتیکdna ، اختلال در سیستم ایمنی بدن و پیری زودرس در انسان شود. در این پژوهش به منظور محاسبه میزان پرتو فرابنفش، 94 نقطه نماینده با بهترین پراکنش در گستره ایران انتخاب گردید. سپس میانگین شاخص پرتو فرابنفش، در دوره آماری 2011-2000 برای تمامی ماه­ها محاسبه شد. آنگاه به وسیله روش درونیابی idw به تحلیل فضایی توزیع مکانی شاخص فرابنفش در مقیاس ماهانه و فصلی اقدام گردید و مشخص شد در دوره گرم سال، ارتفاعات بیشتر و عرض­های پایین­تر به ویژه در استان­های سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان و فارس دارای میزان پرتو فرابنفش بیشتر بوده و از این رو خطر آسیب چشم و ابتلا به بیماری­های پوستی بالاتر می­رود. در مقابل استان­های گیلان، مازندران، گلستان، اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی پرتو کمتری دریافت می­کنند. برای تهیه نقشه میانگین سالانه شاخص فرابنفش به ارزیابی روش­های­ زمین آمار  جهت تعیین بهترین روش میانیابی پرداخته شد. نتایج نشان داد که مدل کروی چهار وجهی با تکنیک کریجینگ معمولی، مناسبترین مدل جهت برازش میانگین سالانه فراسنج پرتو فرابنفش در گستره ایران می­باشد. نقشه نهایی  نشان داد که در مقیاس سالانه، 4 درصد از مساحت کشور از شاخص پرتو فرابنفش متوسط برخوردار است که استانهای حاشیه دریای خزر را در بر­می­گیرد. 54 درصد از سطح کشور که نیمه شمالی کشور را شامل می­شود، شاخص زیاد پرتو فرابنفش دریافت می­کند و 42  درصد از مساحت کشور که عموما استان­های جنوبی کشور را در برمی­گیرد، از میزان شاخص خیلی زیاد برخوردار است.